Ile razy zastanawiałeś się czy biuro podróży, w którym wykupiłeś wakacje, nie upadnie do czasu wyjazdu, czy też w trakcie wyjazdu organizator wycieczki nie zakończy działalności? Od 1. lipca 2018 r. możemy jako konsumenci liczyć na pomoc w takiej sytuacji, bowiem w życie wchodzi nowa ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Wspiera ona również tych, którzy zawrą umowy turystyczne przez internet.

O wszystkich kosztach wyjazdu dowiesz się przed zakupem wycieczki

Ustawa nakłada na przedsiębiorcę turystycznego (organizatora czy sprzedawcę) szereg obowiązków informacyjnych, które muszą zostać spełnione przed zawarciem umowy. Gwarantuje nam to szeroki wachlarz informacji o szczegółach wyjazdu wakacyjnego. Ustawodawca wprowadził w tym względzie uniwersalny formularz, by zakres informacji udzielanych przez sprzedawcę imprezy turystycznej był jednolity. Za każdym razem zatem dowiemy się, jaki podmiot jest odpowiedzialny za należyte wykonanie usługi, otrzymamy awaryjny numer telefonu kontaktowego lub dane punktu kontaktowego oraz pełne pouczenie o kosztach i terminach rezygnacji z wyjazdu, warunkach przeniesienia wyjazdu na inna osobę oraz procedurę postępowania w wyjątkowych okolicznościach. To, co jednak znacząco wpłynie na poprawę naszego bezpieczeństwa przed i w trakcie podróży, to informacje o zabezpieczeniu imprezy na wypadek niewypłacalności organizatora wyjazdu. Zakres wiadomości, jakie otrzymamy przed wyjazdem, jest szerszy niż dotychczas otrzymywany, a obejmuje oprócz kwestii takich jak standard hotelu czy formę wyżywienia, także cenę imprezy turystycznej, wraz z jej składnikami i opłatami dodatkowymi, informacje o przepisach paszportowych, wizowych czy sanitarnych, a także w zakresie obowiązkowego czy dobrowolnego ubezpieczania na czas podróży – wszystko w formie przejrzystej i zrozumiałej dla konsumenta, na życzenie w formie papierowej lub na nośniku danych.  

Pamiętajmy, że jeśli nie zostaniemy poinformowani na przykład o dodatkowych opłatach lub kosztach imprezy turystycznej przed zawarciem umowy, nie musimy ponosić tych kosztów, bowiem obciążają one samego organizatora. Umowa o udział w imprezie turystycznej ma zatem gwarantować nam szeroką wiedzę na temat danej imprezy, jak też konkretne pouczenie o naszych prawach i obowiązkach na wypadek nieprzewidzianych sytuacji czy niezgodności stwierdzonych w czasie pobytu.

Nie możesz wyjechać na wakacje? Zgoda organizatora nie będzie potrzebna, by odsprzedać wycieczkę

Nowe przepisy zezwalają nam także, bez specjalnej zgody organizatora, sprzedać czy przekazać wycieczkę innej osobie, jeśli tylko spełnia wymagania dla danej imprezy turystycznej i przejmie wynikające z tej umowy obowiązki, szczególnie w zakresie zapłaty ceny. Ta nowość w ustawie daje nam możliwość swobodnej odsprzedaży wakacji w razie takiej konieczności bez dodatkowych opłat czy zgody organizatora. Jedyny warunek to zawiadomienie o przeniesieniu praw z tej imprezy w terminie do 7 dni przed rozpoczęciem imprezy. Organizator może zażądać od nas dodatkowej opłaty, jeśli faktycznie sam taką opłatę w związku ze zmianą osób w imprezie poniesie. Nie naliczy nam zatem żadnej dotkliwej opłaty „manipulacyjnej” czy też „administracyjnej”. Jest w tym zakresie jedno zastrzeżenie, za zapłatę ceny za imprezę turystyczną pierwotny podróżny i osoba przejmująca odpowiadają solidarnie, czyli razem. Można jednak zabezpieczyć się także i na tę ewentualność. 

Pamiętajmy także, że podwyższenie ceny imprezy turystycznej, co było do tej pory dość niejasne, może nastąpić tylko wtedy gdy umowa taką ewentualność przewiduje i tylko w przypadku zmiany ceny kosztów paliwa lub innych źródeł zasilania oraz podatków i opłat niezależnych od organizatora (opłat lotniskowych, podatków turystycznych), a także kursów walut mających znaczenie dla danej imprezy turystycznej. Cena jednak nie może być podwyższana w okresie 20 dni przed datą rozpoczęcia imprezy turystycznej. 

Rezygnując z wycieczki poniesiesz ewentualnie tylko niezbędne koszty

Natomiast czy my możemy zrezygnować z wyjazdu wakacyjnego? Tak – przed rozpoczęciem wyjazdu. O kosztach, które poniesiemy z powodu rezygnacji, decydować będzie umowa – kwota musi być jednak uzasadniona. Trzeba dodać, iż organizator powinien na nasze życzenie wykazać zasadność tej kwoty. W każdym natomiast przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym wyjazdu lub najbliższym sąsiedztwie (na przykład powódź w Tajlandii czy wybuch wulkanu na Islandii) możemy odstąpić od umowy bez ponoszenia opłat za odstąpienie, z zachowaniem prawa do zwrotu już wpłaconych kwot. No i nie zapominajmy, iż konsumenci zawierający umowę o udział w imprezie turystycznej poza lokalem przedsiębiorstwa, czyli np. przez internet, nadal mogą w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia, przemyśleć sprawę oraz odstąpić od umowy bez podania przyczyny i ponoszenia kosztów.

Co się dzieje, gdy wycieczka wygląda inaczej niż zapowiadano?

Ustawa przewiduje w tym przypadku dla podróżujących spore uprawnienia. Jakiekolwiek niezgodności z zawartą umową zgłaszamy już w trakcie wyjazdu (na numer punktu kontaktowego podany już w umowie) i wyznaczamy organizatorowi czas na usunięcie tych niezgodności, czyli wykonanie umowy zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Gdy organizator nie spełni naszych oczekiwań w tym zakresie, możemy nawet wykonać brakujące usługi lub inne czynności pierwotnie na nasz koszt, jednak z uprawnieniem do żądania zwrotu całości tych kosztów od organizatora.

W przypadku, gdy organizator nie zapewni nam całości zakontraktowanych usług, musi zaproponować nam tzw. świadczenie zastępcze, czyli inną usługę turystyczną o równoważnej wartości. Nie musimy się jednak na to zgadzać. 

W każdym przypadku niezgodności imprezy z umową przysługuje nam także prawo do obniżenia ceny imprezy, odszkodowania za szkodę i zadośćuczynienia za krzywdę, co otwiera nam drogę do uzyskania realnych świadczeń, a organizatorów turystycznych motywuje do działania zgodnego z prawem. Skargi, wnioski i inne żądania do imprezy turystycznej możemy także składać pośrednikowi czy nawet agentowi turystycznemu, nie tak jak dotychczas bezpośredniemu organizatorowi, co znacznie usprawni nam komunikację i dochodzenie praw. Mamy na to aż trzy lata.

Gdy biuro podróży zbankrutuje, nie stracisz pieniędzy

Nowa ustawa poszerza system zabezpieczeń finansowych podróżnych przed skutkami niewypłacalności organizatorów turystycznych. Od 1. lipca 2018 r. organizatorzy turystyczni muszą zapewnić podróżnym na wypadek swej niewypłacalności pokrycie kosztów kontynuacji imprezy turystycznej lub kosztów powrotu do kraju, a także zwrot wpłaconych i niezrealizowanych usług turystycznych za pomocą nowych rozwiązań. Obowiązek ten będzie realizowany przez różne formy zabezpieczenia finansowego, w tym poprzez wydanie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, zawarcie umowy dodatkowego ubezpieczenia na rzecz podróżnych albo turystycznego rachunku powierniczego, a także poprzez zmodyfikowany system  składek na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny. Gdy dojdzie zatem do sytuacji, w której organizator turystyczny nie będzie w stanie realizować swych usług wobec nas, podróżnych, to marszałek województwa podejmie czynności związane z powrotem podróżnych do kraju i zrealizowaniem środków z zabezpieczenia finansowego dla tych z nas, którzy jeszcze będą kontynuować imprezę turystyczną. Co więcej, na mocy nowych przepisów sami podróżni mogą także zgłosić się do odpowiedniego banku czy ubezpieczyciela z żądaniem zwrotu dokonanych wpłat lub kosztów podróży niepokrytych przez upadłego organizatora. Środki otrzymamy w ciągu 30 dni od dnia żądania. W razie braku wystarczających środków z gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych zawiadamia się także Turystyczny Fundusz Gwarancyjny, który wypłaci środki na zabezpieczenie wszelkich kosztów podróżnych.

Ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych jest wdrożeniem zapisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ( UE ) 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r.  w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, jest w pełni zgodna z prawem Unii Europejskiej. Ustawa wchodzi w życie 1 lipca 2018 r. i ma zastosowanie do umów zawieranych od tej daty, co mocno zmodyfikuje rynek usług turystycznych jeszcze tego lata.


Autor: radca prawny Patrycja Grzesińska - Kuchta